TURHAN SELÇUK YA DA BİR BÜYÜCÜ
Turhan Selçuk yüzyılımızın olağanüstü bir macerasıdır.
Ona önce bir çizgi ustasıdır, diyebiliriz. Bütün büyük ustalar çizgide olsun, renkte, dilde, sinemada olsun, öbür sanat dallarında olsun ortaya büyük kişilik koyanlardır. Büyük sanatçılar ortaya koydukları sanat kişilikleriyle büyüklüğe ulaşırlar. Ya da onların en önemli nitelikleri koydukları kişiliktir. O büyük kişilikler tektirler. Bu tek olma işini biraz daha açayım. Örneğin bir Picasso’dan önce, bir Picasso yoktu. Elbette onun ustaları vardı. O, ustalarının adını da teker teker sayar ama ustalarıyla en küçük bir ilişkisi yoktur. Bir Van Gogh, bir Cêzanne, bir Matisse, bir Braque bunların Picasso gibi usta bildikleri kişiler olmuştur ama onlar da tektirler. Edebiyatta da böyledir. Bir Tolstoy kişiliğiyle bir Dostoyevski kişiliği apayrıdır, aynı çağda yaşadıkları halde. Bir Matisse’le bir Abidin kişiliği de bambaşkadır. Abidin Dino ile Picasso çok yakın dost oldukları halde çizgileri, renkleri apayrıdır. Yüz Abidin resmiyle, yüz Picasso resmini karmakarışık edip bir duvara asalım, resimden çok az anlayan bir kimse bile o resimleri birbirinden ayırdedebilir.
Turhan Selçuk da bu büyük kişiliklerden birisidir. Yalnız kimi Turhan Selçukları, öteki Turhan Selçuklardan ayırabiliriz. Kimi Turhan Selçuk çizgilerindeki şiirsellikler ağır basar. Her yapıt bir yumuşaklık, bir sevecenlik, erişilmez bir insan sıcaklığı taşır. Kimi yapıtında Turhan Selçuk bıyık altından belli belirsiz güler. Siz de ona katılırsınız. İşte büyük sanat budur. Büyük sanat, ister istemez seni içine alıp kendisiyle birlikte gülümseten ve hem de yüreğinin köküne işleyendir.
YAŞAR KEMAL, Güldiken, 1994
Turhan Selçuk, günümüzün büyük bir üslûpçusudur: Milletlerarası bir çizgi üslûpçusu...
O, kendisinden önce gelenlerin hiç birisine benzemez. Ama kendisinden sonra gelenler arasında ona benzeyenleri kolayca gösterebiliriz.
İşte sanatta şahsiyet buna derler.
Dikkat ediniz, Turhan’ın karikatürlerinde yazı çizginin küçük bir devamıdır. Söz çizgiyi değil, çizgi sözü tamamlar.
Tıpkı Türk sesini dünya sahnelerinde alkışlatan opera yıldızımız Leylâ Gencer gibi, tıpkı parmaklarının büyüsüne dünya müzik otoriterlerini hayran eden İdil Biret’imiz gibi, Turhan Selçuk da çizgileriyle Türk zekâsına dünya basınında ün kazandırmış milletlerarası bir san’at elçimizdir.
Cem ekolünden, Ramiz ekolünden, Cemal Nadir ekolünden sonra, Türk karikatürcülüğünde yeni çığırın adı, hiç şüphe yok, bütün özellikleriyle Turhan Selçuk ekolü olacaktır.
YUSUF ZİYA ORTAÇ, Turhan 62, 1962
